Cây me cao đến 20m. Nguyên thủy xuất xứ từ miền tây châu Phi và người Ai Cập cũng như người Hy Lạp đã biết đến từ xa xưa. Hiện nay me mọc nhiều tại Ấn Độ và Đông Nam Á.
Trái me dài nhất tới 20cm và có đến 10 hột được bao bọc bởi lớp thịt có vị chua - ngọt chung quanh. Me được dùng từ trái me tươi hoặc nghiền nát lấy phần cơm từ quả rồi chế thành thuốc. Vỏ và lá cây me vẫn sử dụng tươi làm thuốc. Thịt me phơi khô là thành phần quan trọng trong gia vị của Ấn Độ và trung Á. Me được dùng cho salad, soup, trong cơm (Indonesia) hoặc trong sốt chua ngọt (Trung Hoa).
Người Việt Nam sử dụng me khá nhiều, sống và chín, dùng để tạo vị chua cho thức ăn, nhất là món canh truyền thống Nam Bộ: canh chua. Me được dùng trong nhiều món ăn khác nhau như canh chua, ô mai, me muối. Me không chỉ là một thứ gia vị trong đồ ăn như nói trên mà còn là một loại thức uống: nước đá me hấp dẫn trên vùng khí hậu nắng nóng. Me chua cũng như me ngọt làm mứt đều khoái khẩu.Tuy vậy me chưa được ưu ái hơn bởi nó được lấy làm gia vị trong các món canh chua, cua rang, còng rang, làm nước chấm để chấm cá chiên, kho cá linh, cá mè, làm kẹo me, nước đá me và làm mứt me...
Lá me bánh tẻ góp mặt ở đĩa rau sống vị chua trong bữa nhậu, trong món bánh xèo. Lá đó cũng như trái sống nấu canh chua thì tuyệt hảo. Lá thì cứ việc cho thẳng vào nồi canh chua còn trái sống khi nấu chín vớt ra lọc lấy nước chua. Trước đây canh chua me các loại thủy, hải sản hấp dẫn như canh chua cá lóc, cá trê, canh chua lươn, canh chua tôm, canh chua viên cá linh xay, cá linh nguyên con... nay đầu bếp chuyển sang những nồi canh chua thịt gà, thịt vịt lạ miệng gây hứng thú mới. Cái vị chua thanh của me từ lâu còn hiện diện các tô canh chua chay và nhiều món chay khác.
Me chua có mùi vì vậy người ta phải lo muối me để có me xài quanh năm. Muối me: trái chín, bỏ vỏ chỉ lấy thịt trái đặc sệt nâu sậm, chua thơm cho muối vào giữ chống hư mốc. Ở miền Nam, nhất là trên những vùng đất cây me có từ lâu đời, trái nhiều người ta làm me muối từ lâu.
Theo Đông Y, me có vị chua, tính mát, thanh nhiệt, giải khát, tăng cường tiêu hóa. Me còn chữa nôn nghén, tăng cường sức đề kháng, chống mệt mỏi. Trái me có hạt được bao bọc bởi lớp thịt vị chua, ngọt. Trong trái me có khoảng 14% acid tartaric và một số nhỏ malic acid. Chúng giúp kích thích vị giác, cải thiện tình trạng kém ăn, mệt mỏi do nắng nóng hay buồn nôn, giảm khẩu vị do mang thai. Trái me góp phần bù nước, điện giải, cung cấp vitamin, khoáng chất, vị chua mặn giúp giải nhiệt... Thịt của trái me có thể dùng để chế mứt hoặc các thức uống cũng như gia vị.
Để chống nôn ọe trong thời gian đầu mang thai, bạn có thể dùng 30gr me cạo vỏ, cho vào nồi nấu với 300ml nước, đun sôi kỹ còn 200ml, chắt nước bỏ bã. Cho 10gr đường trắng vào quấy đều, chia 3 lần uống trong ngày. Uống trong vài ba ngày liên tiếp.
Ngoài ra, nước vỏ cây me (giã nhỏ, lọc sạch) súc miệng giúp chữa viêm lợi, viêm nha chu. Lá me vò nát nấu nước tắm giúp trị ghẻ.
Các món ngon từ trái me
Càng ghẹ rang me
Nguyên liệu:500gr càng ghẹ, 100gr me vắt, rau xà lách, gia vị: hạt nêm, tỏi, đường, nước mắm, tiêu, ớt.
Thực hiện:
Càng ghẹ mua về làm sạch, để ráo nước ướp với gia vị, hạt tiêu, tỏi băm nhỏ khoảng 30 phút rồi cho lên rang chín. Me cho nước vào, bỏ hột lấy khoảng nửa bát nước (bát ăn cơm), pha cùng với bột năng đã hòa với nước lạnh, nêm chua ngọt.
Rưới hỗn hợp nước xốt vào càng ghẹ đã rang chín, đun nóng lên là dùng được.
Sò huyết sốt me
Nguyên liệu:400gr sò huyết, 100gr me vắt, rau xà lách. Gia vị: hạt nêm, tỏi, đường, nước mắm, tiêu, ớt.
Thực hiện:
Sò huyết rửa sạch hấp chín tách vỏ rồi bỏ vào chén ướp gia vị, ớt bơm nhỏ để riêng.
- Nước xốt: Phi thơm tỏi, cho nước me vào nồi nhỏ, nêm đường, tiêu, hạt niêm và nước mắm. Khuấy đều cho đến khi xốt sệt lại và có vị chua, mặn, ngọt vừa ăn là được.
Cho chảo lên nếp cho nước xốt me và sò huyết đã ướp gia vị vào đảo đều lên cho nóng là dùng được. Cho ra đĩa đã lót rau xà lách và vỏ sò huyết. Dùng nóng.
Cá trứng chiên xốt me
Nguyên liệu:500gr cá trứng, 100gr me vắt, rau xà lách, bột năng. Gia vị: hạt nêm, tỏi, đường, nước mắm, tiêu.
Thực hiện:
Cá trứng có thể mua ở siêu thị hoặc ở chợ, mua về không cần phải sơ chế hay móc bỏ ruột. Cá rửa sạch, lau khô hoặc để ráo nước.
Vì cá trứng rất mau chín nên bạn chú ý chế biến nên làm nhanh để cá không bị khô và teo.
- Nước xốt: Phi thơm tỏi, cho nước me vào nồi nhỏ, nêm đường, tiêu, hạt nêm và nước mắm. Khuấy đều cho đến khi xốt sệt lại và nêm vừa miệng là được.
Đặt chảo lên bếp, cho khoảng 1/2 muỗng cà phê dầu ăn vào. Tẩm trứng cá với bột năng khô, lần lượt xếp cá vào chảo. Để lửa nhỏ, chiên vàng cả hai mặt.
Lót rau xà lách trên đĩa rồi bày cá lên sau đó rưới xốt me lên cá. Dùng nóng với cơm.
Tôm đất ram me
Nguyên liệu:200g tôm đất, 50gr me vắt, rau xà lách. Gia vị: hạt nêm, tỏi, đường, nước mắm, tiêu, ớt, hành.
Thực hiện:
Tôm đất rửa sạch bỏ đầu, hấp chín rồi bỏ vào chén ướp gia vị, hành băm nhỏ để riêng.
- Nước xốt: Phi thơm tỏi, cho nước me vào nồi nhỏ, nêm đường, tiêu, hạt nêm và nước mắm. Khuấy đều cho đến khi xốt sệt lại và có vị chua, mặn, ngọt vừa ăn là được.
Cho chảo lên bếp cho nước xốt me và tôm đất đã ướp gia vị vào đảo đều lên cho nóng là dùng được.
Cho ra đĩa rắc hành băm nhuyễn lên mặt. Dùng nóng.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét